Wersja angielska sprawdzona przez
Dr Sarah Johnson
w Maj 15, 2017
Scenariusz Julie Macken.
Podejmujesz decyzję o tym, że to czas na założenie rodziny lub zaplanowanie ponownego zajścia w ciążę? Pozyskaj rady ekspertów, które pomogą Ci począć dziecko i rozpocząć zdrową ciążę. Oto nasza lista 10 najważniejszych rzeczy, które trzeba wiedzieć:
Zawartość artykułu
- 1. Przestań stosować środki antykoncepcyjne
- 2. Odbywaj stosunek seksualny we właściwym czasie
- 3. Przyjmuj kwas foliowy
- 4. Jedz zdrową żywność
- 5. Unikaj niektórych produktów żywnościowych
- 6. Pozostań w formie i zachowaj zdrową wagę ciała
- 7. Przestań palić, używać substancji psychoaktywnych i pić alkohol
- 8. Zaszczep się przeciwko różyczce
- 9. Zoptymalizuj zdrowie intymne — stosuj lubrykanty przyjazne dla nasienia
- 10. Zaangażuj partnera — oto kilka sposóbów na to, by pomóc mu zapewnić zdrowe nasienie
- Co przeczytać później?
- Powrót do normalnego cyklu miesiączkowego po zaprzestaniu zażywania środków antykoncepcyjnych może zająć trochę czasu.
- Odbywanie stosunku seksualnego w momencie owulacji pomoże Ci w szybszym zajściu w ciążę.
- Jedna na dwie pary może próbować począć dziecko w niewłaściwym czasie1.
- Testy owulacyjne Clearblue pomogą Ci określić te dni, w których jesteś najbardziej płodna podczas każdego cyklu
1. Przestań stosować środki antykoncepcyjne
W przypadku stosowania niektórych metod antykoncepcyjnych, takich jak prezerwatywa dla mężczyzn i kobiet, kapturek, wkładka oraz naturalne sposoby planowania rodziny, zaprzestanie ich używania spowoduje, że Twoje cykle miesiączkowe oraz Twoja płodność nie zostaną zaburzone. Przy innych metodach, takich jak połączenie pigułki antykoncepcyjnej z zastrzykami antykoncepcyjnymi, powrót do normalnych cykli miesiączkowych po zaprzestaniu ich stosowania może zająć trochę czasu. Pomimo, że nie ma powodu do tego, by nie rozpocząć starań o dziecko od razu, niektóre kobiety wolą odczekać kilka miesięcy w celu przywrócenia naturalnych cykli i przygotowania w pełni swojego ciała.
Niedawno skończyłam stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych (np. pigułki antykoncepcyjnej). Czy wpłynie to na wyniki mojego testu owulacyjnego?
Nie, nie wpłynie to na Twoje wyniki. Jednakże, jeśli Twoje cykle są nieregularne, ich ustabilizowanie może zająć trochę czasu. Być może przed użyciem testu owulacyjnego Clearblue będziesz chciała odczekać, aż miną dwa naturalne cykle miesięczne i odnotować ich długość.2. Odbywaj stosunek seksualny we właściwym czasie
Czy wiedziałaś, że jedna na dwie pary może próbować począć dziecko w niewłaściwym czasie1? Jest tylko kilka dni każdego miesiąca, w których kobieta może zajść w ciążę; odbywanie stosunku seksualnego w dniu owulacji (kiedy ciało uwalnia jajeczko) lub na kilka dni przed owulacją zmaksymalizuje Twoje szanse na zajście w ciążę.
W pewnym momencie na pewno słyszałaś, że średni cykl trwa 28 dni oraz, że owulacja występuje 14. dnia. Obie te wartości mają jedynie charakter przybliżony na podstawie opisywanych danych. W rzeczywistości, większość cykli kobiet nie pasuje do tej „uśrednionej liczby”. Śledzenie ciała za pomocą testu owulacyjnego pomoże Ci określić indywidualną długość swojego cyklu oraz datę owulacji, a nie jedynie ją zgadywać.
Odpowiedzi od naszych ekspertów
Profesor William Ledger jest wykładowcą i dziekanem Wydziału Położnictwa i Ginekologii
na Uniwersytecie New South Wales w Sydney, w Australii.
Czy pewne pozycje seksualne, takie jak leżenie na plecach z nogami podniesionymi do góry po stosunku, zwiększają szansę na poczęcie?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Jest to raczej przesąd. Wiele kobiet zauważa, że sperma wydaje się „wyciekać” z pochwy po stosunku, więc leżą one na poduszce lub z nogami w powietrzu po stosunku seksualnym w przypadku, gdy chcą począć dziecko. Wyciek, który możesz zauważyć po stosunku jest jedynie płynem nasiennym — ruchome plemniki przemieszczają się bardzo szybko do śluzu szyjkowego. Nie przejmuj się więc tym wyciekiem.
3. Przyjmuj kwas foliowy
Przyjmowanie suplementów kwasu foliowego pomaga zapobiegać występowaniu wad cewy nerwowej u Twojego dziecka takich, jak rozszczep kręgosłupa. Na przykład w Wielkiej Brytanii główny lekarz krajowy zaleca, by kobiety planujące zajście w ciążę lub kobiety, które są w ciąży, przyjmowały suplementy kwasu foliowego zawierające 400 mikrogramów kwasu foliowego codziennie, najlepiej zaczynając trzy miesiące przed momentem rozpoczęcia starań o poczęcie oraz przez pierwszy trymestr ciąży2. Jeśli zdrowo się odżywiasz, to pozyskujesz już kwas foliowy z żywności takiej, jak wzbogacone płatki śniadaniowe, fasola, zielone warzywa liściaste i sok pomarańczowy, ale ważne jest również zażywanie suplementów, ponieważ trudno jest uzyskać wymaganą ilość kwasu foliowego tylko w ramach diety.
Dlaczego kwas foliowy jest zalecany w momencie starania się o dziecko?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Istnieją solidne dowody na to, że posiadanie dobrego poziomu kwasu foliowego we krwi w momencie poczęcia istotnie zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej u dziecka takich, jak rozszczep kręgosłupa. Publiczne służby zdrowia w Wielkiej Brytanii, USA i w innych krajach zalecają spożywanie 0,4 lub 0,5 mg kwasu foliowego dziennie przez zdrowe kobiety (jest on dostępny w wielu suplementach witaminowych do stosowania przed zajściem w ciążę) oraz 5,0 mg na dzień przez kobiety, u których występują czynniki ryzyka związane ze słabym metabolizmem kwasu foliowego, na przykład kobiety z mutacjami genu MTHFR lub zażywające leki przeciwpadaczkowe. Ważne jest zapewnienie, by kwas foliowy znajdował się w jajeczku zanim zostanie ono zapłodnione.
Planujemy rozpocząć starania o dziecko. Czy są jakieś inne suplementy diety oprócz kwasu foliowego, które mogą mi w tym pomóc?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Kwas foliowy jest najważniejszy. Jednakże warto jest również sprawdzić poziom witaminy D i zażywać suplementy w przypadku, gdy jej brakuje (co zdarza się u wielu z nas). Jeśli Twoja dieta jest uboga w czerwone mięso, możesz wymagać żelaza, a jeśli jesteś weganką, być może warto rozważyć zażywanie również innych suplementów. Jednakże popularna obecnie jest sprzedaż witamin i suplementów kobietom, które chcą zajść w ciążę, choć nie ma dużych dowodów na to, by zdrowi, młodzi ludzie o zbilansowanej diecie wymagali zażywania wszystkich tych mikstur.
4. Jedz zdrową żywność
By zapewnić swojemu dziecku najlepszy start, jeszcze przed poczęciem, dobrze jest jeść regularne, zbilansowane posiłki, dużo świeżych owoców i warzyw, a także odstawić przetworzoną żywność oraz żywność typu fast food. Upewnij się, że Twoja dieta zawiera:
- Węglowodany — pieczywo pełnoziarniste (brązowe), makaron, ryż i płatki są lepsze niż biały chleb, ciasta i ciastka
- Owoce i warzywa — spróbuj spożywać pięć porcji dziennie, pamiętając o tym, że im bardziej kolorowe są owoce i warzywa, tym bardziej są one odżywcze.
- Białka — białka, które są potrzebne możesz pozyskać z mięsa, ryb, jajek, roślin strączkowych i fasoli.
- Mleko i produkty mleczne — zawierają one wiele wapnia, które jest ważne w rozwoju kości
- Tłuszcze — spróbuj pozyskiwać tłuszcze ze źródeł roślinnych takich, jak oliwa z oliwek lub tłustych ryb takich, jak łosoś, śledź lub makrela
5. Unikaj niektórych produktów żywnościowych
- Surowe jajka i surowe lub niedogotowane mięso lub skorupiaki
Mogą one zawierać salmonellę lub inne organizmy, które mogą spowodować zatrucie żywności - Niepasteryzowane produkty nabiałowe, wątróbka lub pasztet z wątróbek i resztki
Te pokarmy mogą zawierać listerię, która może prowadzić do poronienia lub urodzenia martwego dziecka. - Wątróbka / produkty na bazie wątroby
Zawierają one dużą ilość witaminy A, co może być szkodliwe dla rozwoju dziecka, należy więc ich unikać. - Suplementy witaminowe nie oznaczone jako „Do użytku w ciąży”
Witaminy i inne suplementy powinny być stosowane wyłącznie wtedy, gdy na opakowaniu zawarto informację, że są one bezpieczne do stosowania podczas ciąży. Jest tak dlatego, że niektóre witaminy przyjmowane w dużych ilościach są bardzo niebezpieczne dla rozwoju dziecka. Ważne jest przyjmowanie kwasu foliowego, zgodnie z tym, co wspomniano wcześniej, więc należy zakupić go jako pojedynczy suplement lub stosować suplement stworzony specjalnie do stosowania w trakcie ciąży. - Uważać na leki
Omówić stosowanie wszelkich leków z lekarzem, a także porozmawiać z lekarzem przed zaprzestaniem zażywania jakichkolwiek z zapisanych leków. Powiedzieć farmaceucie, że jesteś w ciąży w przypadku, gdy wymagane jest zastosowanie jakichkolwiek leków ogólnodostępnych. Nawet zwyczajne leki takie, jak preparaty obkurczające śluzówkę nosa mogą zawierać składniki, które nie powinny być stosowane podczas ciąży. - Uważaj na toksoplazmozę
Niemyte warzywa, niedogotowane mięso i odchody kota niosą ryzyko zarażenia się toksoplazmozą, która może spowodować poronienia, urodzenie martwego dziecka lub zaszkodzić Twojemu dziecku. Dlatego zawsze myj warzywa i owoce, spożywaj wyłącznie dokładnie ugotowane mięso i zakładaj rękawiczki podczas pracy w ogrodzie lub opróżniania kuwety kota.
Czy są jakieś pokarmy, których powinnam unikać w momencie starania się o dziecko?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Większość pokarmów jest całkowicie nieszkodliwa podczas ciąży i ważne jest utrzymywanie zbilansowanej zdrowej diety ciążowej z rozsądnymi ilościami składników odżywczych różnych kategorii. Jednakże są obecnie pewne obawy związane z zakażeniem listerią, którą można zarazić się w przypadku kontaktu z surową i niepasteryzowaną żywnością. Żywność ta to niepasteryzowane mleko, miękkie sery, wstępnie przygotowane sałatki (na przykład z barów sałatkowych), nieumyte surowe warzywa, pasztet, zimne pokrojone w kostkę mięso kurczaka oraz wstępnie pocięte owoce i sałatki owocowe. W celu zapobiegania listeriozie należy unikać tych pokarmów wysokiego ryzyka oraz dokładnie gotować surową żywność pochodzenia zwierzęcego taką, jak wołowina, jagnięcina, wieprzowina lub drób, przechowywać i przygotowywać surowe mięso z dala od warzyw, ugotowanych potraw oraz potraw gotowych do spożycia, a także dokładnie myć surowe warzywa i owoce przed spożyciem.
6. Pozostań w formie i zachowaj zdrową wagę ciała
Ciąża znacznie obciąża Twoje ciało, więc pozostawanie w formie wcześniej pomoże Ci po poczęciu. Jeśli pozostajesz w formie zanim zajdziesz w ciążę, będzie Ci łatwiej pozostać aktywną po zajściu w nią. Ćwiczenia mogą poprawić nastrój i poziom energii. Ponadto obniżają stres, co jest dobrym działaniem, kiedy dojdzie do poczęcia. Zachowanie zdrowej wagi ciała może wspomóc zajście w ciążę, więc najlepszym sposobem jest próbowanie i osiągnięcie na tyle idealnej wagi ciała, na ile jest to możliwe przed rozpoczęciem prób zajścia w ciążę. Twój lekarz poinformuje Cię jaka waga jest zdrowa dla Ciebie.
7. Przestań palić, używać substancji psychoaktywnych i pić alkohol
Najlepiej jest unikać palenia, substancji psychoaktywnych i alkoholu w momencie starania się o zajście w ciążę i przez cały okres ciąży.
Jeśli palisz lub zażywasz substancje psychoaktywne, to zaprzestanie tego zwiększy Twoje szanse na zdrową ciążę i zdrowe dziecko.
Picie alkoholu w ciąży może prowadzić do długoterminowych szkód dla dziecka — im więcej alkoholu spożywasz, tym większe jest ryzyko. Jeśli jesteś w ciąży lub planujesz zajście w ciążę, najbezpieczniejszym podejściem jest nie pić wcale alkoholu w celu utrzymania ryzyka zagrożenia zdrowia Twojego dziecka na minimalnym poziomie. Jeśli Twój partner pali papierosy, pije alkohol lub zażywa substancje psychoaktywne, ważne jest, by on również ograniczył stosowanie tych substancji (a najlepiej zaprzestał ich używać w ogóle) w okresie, w którym próbujesz zajść w ciążę. Oprócz skutków ubocznych, papierosy, substancje psychoaktywne i alkohol mogą mieć również niekorzystny wpływ na jakość nasienia.
8. Zaszczep się przeciwko różyczce
Różyczka może mieć poważny wpływ na nienarodzone dzieci. Dobrze jest sprawdzić, czy jesteś całkowicie chroniona przed różyczką w przypadku, gdy planujesz dziecko. Porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat swojej historii szczepień3.
9. Zoptymalizuj zdrowie intymne — stosuj lubrykanty przyjazne dla nasienia
Suchość pochwy jest częstsza niż sobie to wyobrażasz. W badaniach, które objęły 11 krajów, a w nich 6500 kobiet, do 18% kobiet w wieku 18–34 lat zgłaszało doświadczanie suchości pochwy zawsze lub zazwyczaj4. Stan ten może pogłębiać się w momencie starania się o poczęcie, ponieważ występuje tendencja do zwiększania ilości stosunków seksualnych. Niektóre z najczęściej dostępnych lubrykantów mogą być szkodliwe dla nasienia, więc upewnij się, że ten, który stosujesz jest dla niego przyjazny.
Jeśli występują u Ciebie jakikolwiek nieprawidłowe upławy, warto porozmawiać z lekarzem. Popularne infekcje pochwy, takie jak bakteryjne zakażenie pochwy lub grzybica, można w łatwy sposób wyleczyć i sprawić, że staranie się o dziecko będzie łatwiejsze.
10. Zaangażuj partnera — oto kilka sposóbów na to, by pomóc mu zapewnić zdrowe nasienie
- Pozostań w formie i dobrym zdrowiu
Twój partner powinien starać się być na tyle aktywny, na ile to jest możliwe, zmniejszyć spożycie alkoholu, przestać palić i odżywiać się zdrowo. - Stosuj lubrykant przyjazny dla nasienia
Upewnij się, że stosowany lubrykant nie jest „plemnikobójczy” lub toksyczny dla nasienia. Istnieje możliwość zakupu lubrykantów „przyjaznych dla nasienia”, które są specjalnie opracowywane. - Zapewnij odpowiednie chłodzenie jąder
Twój partner powinien nosić luźną bieliznę i unikać gorących kąpieli. Ciągłe lub przedłużone „ogrzewanie” jąder może pogorszyć jakość nasienia.
Planujemy rozpocząć starania o dziecko. Czy są jakieś suplementy diety, które powinien zażywać mój partner?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Nie, jeśli nie ma określonych problemów zdrowotnych albo ograniczeń w diecie. Jeśli staracie się od dłuższego czasu, warto byłoby poprosić lekarza o skierowanie na badanie w zakresie liczebności plemników dla niego — jeśli jego wartość będzie prawidłowa, to nie ma potrzeby martwić się o suplementy. Przestań palić, pij alkohol w sposób umiarkowany, okazjonalnie, nie więcej niż dwa lub trzy razy w tygodniu, utrzymuj wagę ciała stosownie do swojego wzrostu (ale nie odchudzaj się zbyt mocno) i ciesz się szczęśliwym życiem miłosnym.
Czy w związku z tym, że staramy się o dziecko, powinniśmy zwiększyć częstotliwość stosunków seksualnych? Czy zbyt duża ich ilość może mieć szkodliwy wpływ na jakość lub ilość nasienia?
Profesor William Ledger, specjalista ds. płodności
Nasienie, które znajduje się w jądrach zbyt długo, wpływa niekorzystnie na DNA i cechuje się niższą płodnością. W przypadku par, które odbywają często (codziennie) stosunek seksualny, u mężczyzny występuje mniejsza ilość nasienia podczas jednego wytrysku, ale cechuje się ona wyższą płodnością. Jeśli próbujesz począć dziecko, to powinnaś postarać się odbywać stosunek seksualny przynajmniej co drugi dzień w okresie owulacji.
Co przeczytać później?
- 1. Johnson SR., et al. Hum. Repro. (2011) 26: i236.
- 2. Leiblum SR., et al. J Sex Med. (2009) 6: 2425–2433.
- 3. http://www.nhs.uk/Conditions/Rubella/Pages/Prevention.aspx uzyskano dostęp w dniu 2/5/2017.
- 4. NICE Clinical Guideline [CG62] — Antenatal care for uncomplicated pregnancies. (Opieka przedporodowa dla ciąż, w których nie doszło do wystąpienia komplikacji) Opublikowano w marcu 2008 r. Zaktualizowano w styczniu 2017 r.
